Kalendarium krasnoludów

„

Historia stanowi trzon, tego kim jesteśmy. Bez niej nie przetrwalibyśmy ani niczego byśmy nie zbudowali. Musimy pamiętać, że jesteśmy tu, gdzie jesteśmy, dzięki ciężkiej pracy naszych przodków. Jak mówił mój prapraprapradziadek...

— Krurbair Szorstki, krasnoludzki „gawędziarz”.

”

W każdej z krasnoludzkich twierdz kroniki są skrupulatnie uzupełniane i prowadzone, więc historia krasnoludów zachowała się wyjątkowo dobrze. Poniższy spis zawiera najważniejsze wydarzenia, które wpłynęły na dzieje Karaz Ankor. Warto zwrócić uwagę, że krasnoludy korzystają z odmiennego kalendarza, w którym lata odliczane są od założenia Karaz-a-Karak. W nawiasach podano daty zgodnie z kalendarzem używanym w Imperium.

Czas Bogów-Przodków

0 (ok. -5500) - z tamtych czasów nie zachowały się żadne zapiski, lecz legendy mówią o krasnoludach, które z pomocą Bogów-Przodków zasiedliły Góry Krańca Świata. Wtedy to Grungni nauczył swój lud sztuki górnictwa, a także wytwarzania broni oraz narzędzi z żelaza i stali. W tym czasie Grimnir chronił krasnoludy, zabijając ich wrogów. Jego najsłynniejszym dokonaniem było zgładzenie Urmskaladraka (Ojca Smoków). Valaya natomiast nauczyła krasnoludy lecznictwa, runotwórstwa i piwowarstwa.
1 (-4523) - podczas swoich podróży Valaya zakłada wiele twierdz, lecz gdy nadchodzi niebezpieczeństwo, wraca i zamieszkuje w ulubionej z nich. Na jej prośbę w centralnej jaskini powstają dwa filary wykute z żywej skały, które bogini obdarza swoim błogosławieństwem. Są to pierwsze z tysiąca filarów, które utworzą Wielką Salę w Karaz-a-Karak. Od tego roku krasnoludy rozpoczynają swój kalendarz.
102 (-4421) - Grungni tworzy Tron Władzy i przekazuje go swojemu najstarszemu synowi, Snorriemu Białobrodemu. Grimnir napotyka elfy i mimo szorstkiego powitania nawiązuje z nimi przyjazne stosunki.
103 (-4420) - Grimnir wkracza na Pustkowia Chaosu, a słuch o nim ginie na zawsze. Niedługo później pozostali z Bogów-Przodków również znikają.

Złoty Wiek

404 (-4119) - pozbawione wsparcia Bogów-Przodków krasnoludy ogłaszają Snorriego Białobrodego pierwszym spośród Wielkich Królów. Stojąc na czele armii krasnoludów, Snorri łączy siły z Malekithem, po czym niszczy hordę Chaosu, która zagraża Staremu Światu. Handel z elfami zaczyna rozkwitać, a krasnoludy stają się coraz bogatsze. Powstaje wiele nowych twierdz.
526 (-3997) - Malekith staje u boku Wielkiego Króla, Snorriego Białobrodego, przeciwko hordzie zwierzoludzi, która oblega Karaz-a-Karak.
ok.500-600 (ok.-3900) — porzucone przez Bogów-Przodków i swoich krewniaków, krasnoludy z Zorn Uzkul zaczynają czcić Hashuta, Ojca Ciemności.
1684 (-2839) - król elfów, Bel Shanaar, odwiedza Karaz-a-Karak i przysięga wieczną przyjaźń królowi Snorriemu Białobrodemu. Malekith zostaje ambasadorem na krasnoludzkim dworze.
2335 (-2188) - po wielu stuleciach nieobecności elfy wracają do Starego Świata. Krasnoludy dowiadują się o wojnie domowej na Ulthuanie i zdradzie Malekitha. Handel pomiędzy dwiema rasami na nowo się rozwija, a krasnoludzkie rzemiosło osiąga nowy poziom.
2518 (-2005) — opowieści o Wielkiej Zdradzie wprowadzają podejrzliwość w relacjach pomiędzy elfami a krasnoludami. Dochodzi do wielu mniejszych bitew.
2523 (-2000) - kolejne elfy przybywają ze strony morza i zakładają własną fortecę w pobliżu Krag Bryn. Ich obecność doprowadza do konfliktu między krasnoludami z Krag Bryn i Kazad Thrund. Królowa Helgar Thrundsdottir i król Drong Mocny jednoczą się ostatecznie poprzez małżeństwo. Tworzą wspólną armię, by odeprzeć elfy, lecz zwycięstwo zostaje okupione śmiercią króla Dronga. Karak Zorn na Południowych Ziemiach prowadzi wojnę z tamtejszymi jaszczuroludźmi. Dalszy los twierdzy pozostaje nieznany.
2326 (-1997) - chcąc uniknąć wojny z elfami Wielki Król Gotrek Łamacz Gwiazd wysyła ambasadora na Ulthuan z prośbą o rekompensatę za uczynione szkody. Posłaniec zostaje wygnany, lecz wcześniej elfy golą mu brodę. W ten sposób rozpoczyna się konflikt, który elfom znany jest jako Wojna o Brodę, a krasnoludom, którym obce jest lekceważenie takich spraw, Wojną o Zemstę.
2549 (-1974) - Snorri Półręki, syn Wielkiego Króla, zostaje zabity przez Caledora II po wyzwaniu go na pojedynek.
2635 (-1968) - Morgrim, kuzyn Snorriego Półrękiego, zabija elfiego księcia Imladrika w bitwie o Oeragor.
2655 (-1948) - elfia kolonia Athel Maraya zostaje zrównana z ziemią przez krasnoludzką armię dowodzoną przez Morgrima.
3003 (-1600) - Bitwa Trzech Wież rozgrywa się u bram Tor Alessi. Krasnoludy odnoszą zwycięstwo, stając się niekwestionowanymi władcami Starego Świata. Gotrek Łamacz Gwiazd zabija Caledora II, zdobywając Koronę Feniksa. Rozgromione elfy wracają na Ulthuan lub kryją się w puszczy Athel Loren.

Czas Nieszczęść

3023 (-1500) - Góry Krańca Świata nękają liczne trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów. Rozpoczyna się Czas Nieszczęść. Kroniki historyczne z wielu twierdz zostają utracone lub przerwane. Milczy nawet Wielka Księga Krzywd z Karaz-a-Karak. Zachowane źródła wskazują, że wiele krasnoludów zginęło, wielkie twierdze zostały zniszczone, niezliczone kopalnie zawaliły się, a znaczne części Pod-Drogi zablokował gruz, wody powodziowe oraz rzeki lawy. Poszczególne twierdze zostają odcięte od siebie. Niedługo później wybuchają Wojny Goblińskie. Karak Ungor pada jako pierwsze. Nocne Gobliny zmieniają jego nazwę na Górę Czerwonego Oka.
3024 (-1499) - wykorzystując trzęsienia ziemi i powodzie, skaveny wraz z Nocnymi Goblinami najeżdżają Karak Varn i przejmują je.
3025 (-1498) - orki zdobywają kopalnie w Ekrundzie, pokonując znacznie liczniejsze krasnoludy z Gór Smoczego Grzbietu. Posterunki na Przełęczy Wściekłego Psa zostają zniszczone przez Nocne Gobliny i zielonoskórych przybyłych ze wschodu.
3066 (-1457) - kopalnie złota w Gunbadzie, najbogatsze w całych Górach Krańca Świata, wpadają w łapy Nocnych Goblinów.
3136-3156 (od -1387 do -1367) - wybuchają Wojny Srebrnego Szlaku i toczą się wokół Góry Srebrnego Szczytu. Starcia kończą się po dwudziestu latach, kiedy to Srebrny Szczyt zostaje zdobyty przez orki pod wodzą Urka Ponurego Kła. Nazwa zdobytej twierdzy zmienia się na Górę Ponurego Kła.
3161 (-1362) - krasnoludy porzucają ostatnie z kopalni i mniejszych osad we wschodniej części Gór Krańca Świata.
3273 (-1250) - dochodzi do erupcji Góry Grzmotu. Rozpoczynają się Wojny Trolli. Wielki Król Morgrim Czarnobrody prowadzi armię, by odbić i odbudować zniszczone osady, a także zapieczętować groby przodków naruszone na początku Czasu Nieszczęść.
3333 (-1190) - Mistrz Run, Kadrin Czerwonogrzywy, opuszcza Karak Varn, aby szukać zemsty na skavenach, które zaroiły się w tunelach pod twierdzą.
3338 (-1185) - Kadrin Czerwonogrzywy oczyszcza podziemia Karak Varn, wypędzając skaveny z powrotem w głębiny. Przy okazji odkrywa bogate złoża gromrilu. Tłumy górników ściągają do twierdzy, aby wydobywać drogocenny metal.
3387 (-1136) - Kadrin Czerwonogrzywy ginie w zasadzce orków na brzegu Czarnej Wody. Jego ostatnim czynem jest wrzucenie swojego runicznego młota w odmęty jeziora, by nie wpadł w ręce wroga. W ciągu dekady krasnoludy zostają wyparte z Karak Varn.
3548 (-975) - Bitwa Tysiąca Nieszczęść. Wielki Król Skorri Morgrimsson prowadzi armię krasnoludów, aby odzyskać Karak Ungor. Krasnoludzkie wojska zdobywają południową dolinę i docierają aż pod samą bramę, lecz ostatecznie ich atak zostaje odparty. Skorri wycofuje się wraz z niedobitkami do Karaz-a-Karak i niedługo później umiera.
3773 (-750) - Nocne Gobliny atakują Karak Azgal, lecz zostają pokonane. Zielonoskórzy przeprowadzają szturm na Karak Azul, gdzie udaje im się zdobyć zachodnie skrzydło oraz podziemne piętra. Krasnoludy walczą przez kolejne dziesięć lat, odnosząc ogromne straty, ale ostatecznie wpędzają najeźdźców.
3803 (-720) - pojawiają się pierwsze wzmianki o smoku Skaladraku Karmazynowym, który niszczy kilka kopalni w pobliżu Karak Kadrin.
3822 (-701) - górnicy z Karak Osiem Szczytów dokopują się do skaveńskich tuneli. Krasnoludy są wstrząśnięte rozległością królestwa szczuroludzi.
3873 (-650) - Baragor, pierwszy Król-Zabójca, odwiedza wielką Świątynię Grimnira i przyjmuje imię Ungrim.
4010 (-513) - upadek Karak Osiem Szczytów. Ataki skavenów stają się coraz częstsze, a codzienne życie zmienia się w nieustanną walkę o przetrwanie. Szczuroludzie używają ostatecznie trującego gazu, zmuszając krasnoludy do wycofania się w głąb twierdzy. Poszczególne szczyty są zdobywane jeden po drugim. Król Lunn nakazuje pozostałym przy życiu wojownikom zapieczętować grobowce przodków przed odejściem. Przysięga, że krasnoludy kiedyś tu powrócą.
4054 (-469) - orki zdobywają Karak Azgal, lecz zostają stamtąd wypędzone przez atak smoka. Pragnący dalszych grabieży zielonoskórzy szturmują Karak Drazh, zdobywając je i przemianowując na Czarną Skałę. Nocne Gobliny zagarniają tereny między Przełęczą Wściekłego Psa a Ognistą Górą. Jedynie Karak Azul jest w stanie się przed nimi obronić. Mimo oblężenia twierdza dalej się trzyma, głównie za sprawą krasnoludów napływających z pokonanych królestw.
4143 (-380) - orczy wódz, Ugrok Podpalacz Bród, prowadzi armię zielonoskórych na Karaz-a-Karak. Wiele mniejszych osad zostaje zniszczonych, a Wielki Król Logan Dumnobrody wpada w łapy orków. Armia zielonoskórych nęka okoliczne ziemie przez następny rok, aż do swojej klęski w bitwie nad Czarną Wodą.
4273 (-250) - krasnoludy z Gór Szarych zaczynają handlować z plemionami ludzi.
4420 (-108) - Daled Łamacz Burz prowadzi zbrojną wyprawę, aby odzyskać skarby zrabowane z Karak Azgal.

Wiek Ludzi (Srebrny Wiek)

4508 (-15) - Wielki Król Kurgan Żelazobrody wpada w zasadzkę orków i zostaje porwany. Ratunek przychodzi ze strony Sigmara, księcia z ludzkiego plemienia Unberogenów. Pomiędzy rasą ludzi i krasnoludów zaczyna panować przyjaźń.
4522 (-1) - zwycięska bitwa o Przełęcz Czarnego Ognia. Koniec długiej wojny sojuszu ludzi i krasnoludów z zieloskórymi. Powstaje Imperium, a Sigmar zostaje ogłoszony Imperatorem. Dla krasnoludów zaczyna się nowa era. Wielu z nich przybywa do Imperium, aby pomóc w budowie nowych miast. Krasnoludzcy górnicy, rzeźbiarze i kowale zyskują zasłużoną sławę, a ich usługi stają się niezbędne. Wraz z upływem lat handel z ludźmi przynosi coraz większe zyski, a dobrobyt powraca do krasnoludzkich twierdz. Armia ludzi i krasnoludów oddala zagrożenie ze strony orków i goblinów. Kilka wypraw zbrojnych wyrusza, by odzyskać podbite twierdze, lecz bez skutku.
od 4733 do chwili obecnej (od 210 do chwili obecnej) - Wojna Młota. Wielka armia krasnoludów rusza na miasto Mahrak, aby odzyskać starożytny artefakt, Młot Algrima. W czasie bitwy Zabójca Smoków, Drong Srogi, zapada się w piasku, gdy szarżuje na trójkę nieumarłych. Tak niegodna śmierć ich towarzysza wzbudza gniew w tysiącach Zabójców, którzy atakują miasto z nieprzejednanym szałem. Podczas rzezi udaje się odzyskać Młot Algrima, a krasnoludy wracają z powrotem do Karak Azul. Niestety do artefaktu przyłączono pojedynczy dysk z brązu, który należał do króla Alkharada z Nehekhary, więc nieumarli ruszają po niego. W ciągu następnych stuleci Młot Algrima zmienia właściciela ponad trzydzieści razy.
4810 (287) - w górach na południe od Karak Azul górnicy dokopują się do jamy smoka Mordraka.
4902 (380) - krasnoludy dowiadują się o elfach z Athel Loren, co kończy się wojną między nimi.
5113 (590) - upadek Karak Vrag, jednej z ostatnich krasnoludzkich twierdz w Górach Żałoby.
5180 (657) - Thori Gundrikson odkrywa złoża gromrilu w jaskiniach na zachód od Czarnej Wody. Krasnoludy natychmiast rozpoczynają wydobycie, zdobywając ogromne ilości rudy, aż do odkrycia i zniszczenia kopalń przez skavenów.
5185 (662) - Dorin Heldour i Katalin Kandoom znajdują w Górach Smoczego Grzbietu legendarny Zaginiony Kryształ Aldina Złotego.
5207 (684) - Dorin Heldour i Katalin Kandoom odzyskują Topór Dailego. Znajdują go głęboko w ruinach Karak Varn, a następnie oddają królowi Finnowi Zapalczywemu z Karaz-a-Karak.
5208 (685) - Dorin Heldour przynosi do króla Finna Zapalczywego z Karaz-a-Karak skórę smoka Fyrskara, którą Mistrzowie Run z twierdzy pokrywają potężnymi runami.
5265 (742) - Dorin Heldour i Katalin Kandoom ratują Elmadora i Oldora Finnsonów z więzienia pod Czarną Skałą. Elmador staje się później Wielkim Królem.
5415 (892) - Kragg Ponury wykuwa Runę Kamienia pod czujnym okiem swojego mistrza, Moreka Bruzdotwarzego. Historia zapamięta Kragga jako najzdolniejszego i najdłużej żyjącego Mistrza Run swoich czasów.
5555 (1032) - Zabójca Smoków, Skalf, zabija smoka Grauga Groźnego, odzyskując twierdzę Karak Azgal. Niestety warownię przejmują Nocne Gobliny, co zmusza Skalfa do założenia miasta w dolinie pod twierdzą.
5634 (1111) - krasnoludy zamykają bramy swoich twierdz, gdy Czarna Zaraza opanowuje Stary Świat. Ataki skavenów zostają odparte, lecz straty pozostają ogromne.
5919 (1396) - Wojna o Karak Ghulg. Valkia Krwawa najeżdża krasnoludzkie twierdze na północy. Domy krasnoludów są kolejno zdobywane przez szalonych wojowników Valki, a wszelki opór zostaje stłamszony przez rycerzy Krwawych Żniw i wojowników Chaosu. Valkia nakazuje, by poległym w boju wyrywać serca. Khorn jest pod wrażeniem jej krwawych dokonań i ogłasza ją swoją śmiertelną małżonką.
5943 (1420) - smok Skaladrak Karmazynowy pustoszy ziemie wokół Karak Kadrin.
6235 (1712) - Wielki Król Kendrak Gottrison niszczy resztki hordy zielonoskórych pod wodzą Gorbada Żelaznego Pazura, gdy ten ucieka z Imperium w kierunku Złych Ziem.
6533 (2010) - bitwa o Głodny Las. Krasnoludy wspierają Imperium w trakcie Wojen z Wampirami. Biorą udział w Nocnym Oblężeniu zamku Tempelhof i pokonaniu wampirzej hrabiny Emmanuelle.
6728 (2205) - bitwa pod Czarnymi Wodospadami. Wielki Król Alrik i gobliński wódz Gorkil Wybite Oko giną w walce. Gdy przywódca goblinów powoli się wykrawia, ostatkiem sił próbuje zepchnąć krasnoludzkiego króla ze szczytu wodospadów. Widząc to, armia krasnoludów, dowodzona przez Alrikssona, wpada we wściekłość i masakruje zielonoskórych.
6825-6913 (2302-2390) - Wojna w Górach. Valmir Aesling prowadzi swoją armię przeciwko krasnoludom z Karak Drak. Nie mogąc powstrzymać wojowników Chaosu, król Srebrzystobrody posuwa się do desperackiego czynu, by uratować pozostałe twierdze. Wywołuje lawinę, która zasypuje Karak Drak pod tonami skał, zamykając w twierdzy zarówno krasnoludy, jak i Valmira ze swoimi wojownikami. Następują lata zaciekłych walk, lecz ostatecznie Valmir wybija krasnoludy co do jednego.
6825 (2302) - koniec Wielkiej Wojny z Chaosem. Armia krasnoludów z Karaz-a-Karak przybywa, żeby wesprzeć Kislev. Wielki Król Alriksson wyróżnia się w bitwie i zostaje uhonorowany przez Magnusa Pobożnego.

Wiek Odpłaty

6827 (2304) - nowy Wielki Król, Thorgrim Strażnik Uraz, postanawia odzyskać dawne ziemie krasnoludów. Przełęcz Wściekłego Psa zostaje odbita.
6844 (2321) - Bitwa Krwawej Wody. Po rozgromieniu wszystkich flot ludzkich królestw skaveny bezkarnie nękają wybrzeża Starego Świata. Krasnoludy z Barak Varr na swoich żelaznych okrętach ścigają i niszczą flotę szczuroludzi.
6873 (2350) - Gildia Inżynierów w Karaz-a-Karak zostaje zniszczona w wyniku eksperymentów Burloka Damminsona i Svena Hasselfriesiana.
6943 (2420) - Grom Brzuchacz z Mglistej Góry przekracza Góry Krańca Świata, pokonując przy tym armię krasnoludów w bitwie pod Żelazną Bramą.
6996 (2473) - po licznych bitwach Belegar, potomek króla Lunna, odbija kilka dzielnic Karak Osiem Szczytów i ogłasza się królem tej starożytnej twierdzy.
7017 (2494) - pięć Czarnych Ark wpływa na Czarną Wodę, blokując dostęp do krasnoludzkiej twierdzy Barak Varr. Mając przewagę liczebną, król Gundadrakk nakazuje krasnoludom wycofać się za bramy warowni. Mroczne Elfy nawet nie próbują walczyć, z radością poprzestając na pojmaniu kilkudziesięciu jeńców, którzy resztę swych dni przepracują w kopalniach w Naggaroth.
7021 (2498) - Bitwa z Paszczami. Armia krasnoludów, która wyruszyła, by wesprzeć Karak Osiem Szczytów, zostaje zaatakowana po przekroczeniu Przełęczy Wściekłego Psa. Krasnoludy dowodzone przez Duregara pokonują orki i ruszają dalej na południe. Wpadają w kolejną zasadzkę w bitwie o wschodnią bramę Karak Osiem Szczytów. Mimo dużych strat udaje im się przedostać do twierdzy.
7026 (2503) - orki atakują Karak Azul i porywają rodzinę króla Kazadora, zabierając ją na Czarną Skałę. Wyjątek stanowi Kazrik, królewski syn, który zostaje pozbawiony brody i przybity ostrzami do tronu swojego ojca. Musi minąć dekada, nim Thorgrim Strażnik Uraz odbije jeńców i zabije orczych przywódców.
7033 (2510) - Ungrim Żelazna Pięść prowadzi armię przeciwko hordzie orków dowodzonej przez Gnashraka Złozębego. Dochodzi do bitwy o Wąwóz Złamanej Nogi. Ogrzy najemnicy pod przywództwem Golgfaga przechodzą na stronę krasnoludów, lecz później zdradzają swoich nowych sojuszników. Ungrim przysięga, że pewnego dnia dosięgnie ich jego zemsta.
7038 (2515) - Ungrim Żelazna Pięść pokonuje, więzi i ostatecznie wypuszcza Maruderów Golgfaga, mówiąc, że bardziej honrowo będzie zapolować na nich później.
7042 (2519) - Bitwa Setek Armat. Zielonoskórzy atakują Zhufbar, lecz nim udaje się im sforsować mury, przybywa odsiecz ze strony Ungrima Żelaznej Pięści i Thorgrima Strażnika Uraz. Orkowie zostają pokonani. Gdy przybywa ogromna armia ogrów, powód desperackiego ataku zielonoskórych, krasnoludy łączą siły z ludźmi z Nuln, niszcząc najeźdźców w największym ostrzale artylerii, jaki widział Stary Świat.
7045 (2522) - Wielki Król Thorgrim Strażnik Uraz prowadzi armię do Nagashizzaru, aby odbić przyszłą Wszechkrólową z Ulthuanu, która została porwana przez wampira Manfreda von Carsteina. Wyprawa kończy się niepowodzeniem, co prowadzi do konfliktu z księciem Tyrionem i Wysokimi Elfami. Po zakończonej bitwie krasnoludy kierują się do Karak Osiem Szczytów.

Źródła

Warhammer Armies: Dwarfs (edycja 8)
Warhammer Armies: Warriors of Chaos (edycja 8)
Warhammer Armies: Tomb Kings (edycja 8)
Warhammer Armies: Dark Elves (edycja 8)
Warhammer Armies: Dwarfs (edycja 6)
Grudgelore